De wereld verandert in rap tempo, maar in alle drukte vergeten we soms te zien wat er onder onze neuzen plaatsvindt. Met ToekomstVisies Utrecht kijken we samen met ondernemers met een visie naar maatschappelijke verandering en een duurzame toekomst. Als het aan het team van Rebottled ligt, schuilt er een grote winst in het circulair maken van producten. Oftewel het verlengen van de levensduur van iets, zodat het hergebruikt kan worden en er geen energie nodig is om het afgedankte product te verwerken. Jermain van de Graaf: “Circulariteit en ‘social return’, dat worden de woorden van de toekomst.”
Wijnflessen als circulair product ‘rebottled’
Jermain van de Graaf is de founder van Rebottled, waar een opvallend jong team achter schuilgaat. Een team dat een duidelijke visie op de toekomst heeft en vastberaden is om te werken aan nieuwe standaarden. Om te beginnen bij het veranderen van de dagelijkse rituelen, zoals het weggooien van glasafval. “Bierflesjes gaan soms wel 40 keer mee doordat er statiegeld op zit terwijl prachtig gefabriceerde wijnflessen na één keer de glasbak ingaan,” legt van de Graaf uit. “Ons doel was om van wijnflessen een circulair product te maken door er een nieuwe bestemming voor te vinden. Van de onderkant van een wijnfles maken we nu drinkglazen en in de toekomst weten we hopelijk ook een bestemming te vinden voor de rest van de fles. Een toekomstdroom waar ook het gebruik van andere soorten drankflessen bij komt kijken.”
Het zijn allemaal hersenspinsels van Jermain en zijn team, dat Rebottled in de loop van de jaren steeds verder wil uitbouwen. Een ware uitdaging. Zo moet Rebottled met de verkoop van hun drinkglazen opboksen tegen een grote, internationale markt die aangevoerd wordt door goedkope producenten. “Dat is soms lastig maar we denken nu een productieproces gevonden te hebben waarmee we in de buurt komen. Door goede samenwerkingen met gemeenten en fondsen hopen we uiteindelijk met een bijzonder en duurzaam product die concurrentie aan te kunnen gaan.” En die samenwerkingen benadert Rebottled vanaf het eerste uur al met een open vizier. Bij verschillende aspecten van hun productieproces werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze helpen met het ophalen van leveringen, afwassen en het doorsnijden van de wijnflessen. “We proberen per proces te bekijken hoe het deze mensen kan helpen, ter voorbereiding voor de echte arbeidsmarkt.”
Een samenwerking tussen Gemeente en bedrijven
Voor de toekomst hoopt Jermain dat sociaal ondernemen steeds meer een standaard wordt. Maar net als bij de productie van zijn drinkglazen en het recyclen van drankflessen, ziet van de Graaf daar ook een belangrijke rol weggelegd voor gemeenten en bedrijven. “Juist een gemeente moet handvatten geven aan burgers zodat zij op een makkelijke manier hun steentje kunnen bijdragen. Dit is in mijn ogen vaak nog te moeilijk.” Jermain ziet dan ook vaak genoeg hoe de gemeente en een sociaal ondernemer dezelfde visie hebben maar in de praktijk er soms moeilijk samen uitkomen. Iets wat hij wijt aan de kaders van het beleid, wat lastig lijkt te stroken met de innovatieve houding die je als sociaal ondernemer moet hebben. Toch ziet van de Graaf genoeg mogelijkheden voor verandering. Door kleine aanpassingen te maken aan vanzelfsprekende processen kan er op allerlei soorten niveaus al verschil gemaakt worden. “Wanneer er bijvoorbeeld een glasbak wordt ontwikkelt waarbij het glas zo wordt opgevangen dat het niet stuk gaat, kunnen wij, maar ook anderen, weer nieuwe manieren ontdekken om zoiets her te hergebruiken.”
Daarnaast pleit Jermain voor invoering van statiegeld op diverse andere producten. Zoals tegenwoordig niemand meer stilstaat bij het inleveren van een krat bier – dat doe je gewoon – hoopt hij op een dag ook hetzelfde te zien bij andere drankflessen en andere soorten producten. “Deze transitie draait allemaal om gewenning en gewoonte. Natuurlijk gaat het daarbij niet letterlijk om die 10 cent die je ergens voor krijgt,” lacht van de Graaf. “Maar mensen worden pas getriggerd op het moment dat er een win-winsituatie gecreëerd wordt. Denk aan het heffen van statiegeld, waarom doen we dat nu nog niet op plastic flesjes en andere soorten drankflessen? Door iemand te belonen voor een goede daad, breng je vaak de mooiste dingen teweeg.”
Klein beginnen door te kijken naar gewoonten en gedrag
Alhoewel Jermain duidelijk pleit voor meer initiatief van gemeenten en bedrijven, erkent hij ook de rol die je als individu kunt hebben. Want natuurlijk kun je ook klein beginnen door naar je eigen gewoonten en gedrag te kijken. Van de Graaf lacht en begint dan enthousiast: “Ken je dat filmpje van die ene persoon die aan het dansen is maar niemand doet mee? Pas als de tweede persoon mee doet, dan volgt al snel de rest. Zo is het hiermee ook!” En of die persoon nou de gemeente, de bedrijven of jij als individu bent, dat maakt niet uit. Zo lang de massa op een gegeven moment maar volgt.
