In 2012 kwam Ando Tuininga terug uit Ethiopië met heerlijke koffie. Hij en jeugdvriend Justus Bijlsma zagen er handel in. De gedachte van fair-trade handelen sprak hen wel aan, maar het was nog niet transparant genoeg. Met Pure Africa brengen zij impact door koffie.
De keten
Net als onder meer Tony Chocolonely gaan de mannen van Pure Africa heel goed na waar het geld in de hele keten naartoe gaat. Zo kwam Bijlsma (foto) er al gauw achter dat ondernemers in veel Afrikaanse landen niet groeien omdat het rentepercentage op leningen extreem hoog ligt. Hierdoor moeten koffieboeren tussen de 2,5 en 5 maanden per jaar werken om alleen de rente te betalen. Dit percentage is onder andere zo hoog omdat lokale en nationale banken weer afhankelijk zijn van de grotere internationale banken of NGO’s, die ook hun provisie eisen. Een cynisch verdienmodel volgens Pure Africa. NGO’s verstrekken leningen tegen 8 – 15% aan lokale banken, die op hun beurt Afrikaanse ondernemers een lening verstrekken tegen 25% rente. Zo ontneem je ondernemers de kans om tegen een redelijk percentage een lening af te sluiten wat verstikkend werkt.
Voor elke kilo verkochte koffie belooft Pure Africa dat er een euro naar een Afrikaanse bank gaat. Bijlsma stelt één voorwaarde: het geld moet naar ondernemers gaan en mag tegen een maximaal percentage van 6% uitgeleend worden. De consequentie is dat Pure Africa niets op die uitgeleende gelden verdient.
Dit portret verscheen eerder in so/magazine, hét online magazine over sociaal ondernemerschap in Nederland. so/magazine wordt uitgegeven door so/creatie. Door gesprekken over het hoe en waarom van het werk van sociaal ondernemers creëren we samen meerwaarde voor deze groeiende beweging.
Het verdienmodel
De terechte vraag is: maar iedereen moet toch iets verdienen in de keten? Dat klopt, maar dat hoeft niet ten koste te gaan van een partij met minder macht binnen de keten. Pure Africa betaalt een redelijke prijs aan de coöperatie, zodat de winst beter verdeeld wordt. ‘Zo goedkoop mogelijk’ is geen drijfveer, omdat Pure Africa aan duurzame relaties met boeren wil werken. Het bezoeken van deze boeren in Rwanda en Ethiopië hoort daar dan ook bij. Zo werkt het in Afrika: je kunt alleen handelen als je elkaar in de ogen kijkt.
Op deze manier kan Pure Africa niet garanderen dat er bijvoorbeeld geen kinderarbeid plaatsvindt op de plantages. Echter zijn boeren, naarmate zij een betere prijs ontvangen, minder geneigd om onethische keuzes te maken. Boeren worden hiertoe niet gedwongen door steeds kleinere marges, waardoor men moet grijpen naar manieren om alsmaar goedkoper te produceren. Het eerlijker verdelen van de inkomsten zorgt voor meer en beter ondernemerschap: dat is de filosofie van Pure Africa.
Het resultaat
Het resultaat is zichtbaar in Deventer in de vorm van een showroom, maar voor ons Nederlanders onzichtbaar in Rwanda en Ethiopië. Voor die ondernemers is het resultaat van het nieuwe denken over eerlijke handel en micro-financiering van onder andere Bijlsma heel tastbaar. Inmiddels is er zo’n 40.000 euro geïnvesteerd in Rwanda. De Rwandese koffie is in Nederland te proeven voor een concurrerende prijs. Inmiddels wordt er gebouwd aan een koffiebar in Kigali, Rwanda. De vergunning is binnen en de verbouwing is in volle gang. Mocht je er eens langskomen, drink er dan ééntje op eerlijk en gelijkwaardig investeren in Afrika.
